Nihat KAYA
İl Müftü Yardımcısı
İnsan sosyal bir varlıktır ve cemiyet içerisinde yaşamak zorundadır. Cemiyet hayatının sağlıklı ve dengeli olabilmesi için şüphesiz bir takım kural ve kaideler vardır. Bunların bir kısmı yazılı, bir kısmı da yazılı olmayan kurallardır. Fertler toplum hayatını düzenleyen bu kaidelere uymak mecburiyetindedir. Bu kurallara halk arasında ”Görgü Kuralları” da denmektedir. Bunlara belki hukuken uymak zorunluluğu yoktur. Ancak; toplum genel görgü kurallarına uymayanlara cahil, bencil, kaba, saygısız ve saire sıfatlarla tanımlar ve kınar. Cemiyet hayatında başarılı olan insanların çoğu, düzgün görünüm ve görgü kurallarını doğru kullanan kişiler olarak dikkat çekmektedirler.
Adab-ı Muaşerat diye de anılan bu kurallar manzumesi; cemiyet hayatında her kesimden fertlerin birinin diğerine karşı takınması gereken medeni ve etik davranış şekilleri olarak ta tarif edilmektedir. Nesilden nesile aktarılması gereken bu davranış biçimleri huzurlu ve güvenli bir toplumunda olmazsa olmazlarındandır. Bu kurallar aynı zamanda milletlerin medeniyet seviyelerini göstermesi açısından da önem arz etmektedir. Yüce Kitabımız Kur'anı- Hakimde Cenab-ı Hakkın; “Sizden, hayra çağıran, iyiliği emreden ve kötülükten men eden bir topluluk bulunsun. İşte kurtuluşa erenler onlardır” mealindeki fermanı ilahisi bizi buna teşvik etmektedir. Mevlamız her tolumda iyiliği emreden, kötülüklerden de men eden kişi ve kurumların olması gerektiğine dikkat çeker bu ilahi mesajında.
Normal ve anormal kavramlarının adeta alt üst olduğu günümüz dünyasında bu durum önem arzeden ve üzerinde durulması gereken bir husus olarak karşımızda durmaktadır. Esas olan; insanların kahır ekseriyetinin terk ettiği güzel şeyleri yaşamak ve yaşatmaktır. Bu konuda gayret sarfetmek, uğraşta bulunmaktır. İnsanlar arsında çirkin şeylerin yaygınlaşmasına sebep olmanın Hakk katında ağır bir müeyyidesi olduğunu unutmamak gerekir. Nitekim Yüce Mevlamız nazm-ı celilinde; “İnananlar arasında çirkin şeylerin yayılmasını arzulayan kimseler için dünyada da ahirette de çetin bir ceza vardır. Allah bilir, siz bilmezsiniz” buyurarak bizleri çirkinliklerden uzak kalmaya davet eder.
Bu günkü yazımıza hayatımızı kolay kılacak ve insanlar arasında seçkin bir fert olarak tanınmamıza vesile olabilecek bazı genel kuralları sıralayarak nokta koymak istiyorum;
1-Eleştiriyi yerinde ve zamanında yapmak
2-Olgun bir kişiliğe sahip olmak, olgun davranmak (yaşına uygun olgunlukta olmak)
3-Giyime dikkat etmek
4-Başkalarını rahatsız edici davranışlardan sakınmak
5-Ziyaretin kısa ve zamanlı olmasına özen göstermek
6-Oturuş ve kalkışlarda hareketlere özen göstermek
7-Gerektiğinde özür dilemesini bilmek
8-Özel konuşma yapanların yanına gitmemek
9-Uygun olmayan el ve sözlü şakalardan kaçınmak
10- Hoşgörülü ve iyimser olmak
11-Selamlaşmak
12-Kendi evinin dışındaki evlere izin almadan girmemek
13-Yürüyüş ve konuşma adabı'na uymak
14-Yeme ve içme adabına riayet etmek
15- Alay etmemek
16- Söz taşımamak
17- Sır saklamak
18- Muhatabına değer vermek
19- Saygı ve sevgiyi elden bırakmamak
20- İnsanların eksikliklerini açığa vurmamak
21-Muhatabını her zaman güler yüzle karşılama ve ağırlamak
22- Öfkesine hakim olmak
Ne güzel demiş atalarımız: “Mecliste Diline, Sofrada Eline Hakim Ol” İşin özü bu olsa gerek..İşte bu konuda düşünürlerin anlamlı sözlerinden bazıları: “Ne kadar yaşadığımız değil nasıl yaşadığımız önemlidir”(Bailey) Nezaket, fikir ve ahlak kültürünün bir simgesidir” (Voltaire) “Bir insanın karakterini anlamak istiyorsanız, onun okuduğu ya da güldüğü şeylere dikkat edin” (John K Bangs) “Ölçü her şeyde gereklidir, nezakette ise mutlak kaçınılmaz”(C. Şehabettin )
Cum'anız mubarek olsun, kalın sağlıcakla değerli dostlar…
