Bilecik Halk Sağlığı Müdürü Uzm. Dr. Ömer Balcı, “Dünya Tuza Dikkat Haftası” nedeniyle açıklama yaptı. Uzm.Dr.Balcı yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
Tuzu azaltın, sağlığınızın tadı kaçmasın
Tuz uygarlık tarihi bakımından önemi olan ve tarih öncesinden beri bilinen değerli bir (mineral) madendir. İnsan ortaya çıktıktan kısa bir süre sonra tuzu kullanmayı öğrenmiş ve önemi günden güne artmıştır. 1700′ lü yıllara kadar sadece besinlerde lezzet amacıyla kullanılan tuz on dokuzuncu yüzyılda besinleri saklama, konserve yapma gibi saklama yöntemleri için kullanılmaya başlamıştır. Günümüzde besin eklemesinden daha çok endüstriyel amaçla kullanılmaktadır.
Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliğine göre tuz, ana maddesi sodyum klorür olan ham tuzdan tüketime uygun nitelikte üretilen tuzlardır. Sofra tuzunun asıl adı “sodyum klorür” dür. Sodyum klorür diyetle alınan tuzun kimyasal adıdır. Tuzun %60′ ı klor, %40′ ı ise sodyumdan oluşur. Tuz besinlerde bulunabildiği gibi göllerden, denizlerden ve kayalardan saf olarak elde edilir.
Etiketlerdeki Sodyum Miktarını 2.5 ile Çarparak Gıda İle Alınan Tuz Gramajını Kolayca Hesaplamak Mümkündür(Örnekte 0.3 gr tuz vardır)
Tuzun 1 gramında 400 mg sodyum bulunur. İnsan vücudunun bazı fonksiyonları için sodyuma ihtiyacı varken fazla alınması yüksek kan basıncı başta olmak üzere inme, kalp hastalıkları ve böbrek hastalıklarına neden olabilmektedir. Vücutta sıvı ve kan basıncı dengesinin düzenlenmesi, kas ve sinir sisteminin düzgün çalışması için sodyum gereklidir. Bir yetişkinin sağlıklı bir biçimde yaşantısını sürdürebilmesi için günde 2000 mg sodyuma ihtiyacı vardır.
| Yüksek Miktarda Sodyum İçeren Besinler | ||
| Sofra Tuzu Et suyu tabletleri Salamura besinler Ketçap Salça Fast-food besinler |
Karbonat
Hazır çorbalar Soya sosu Soslar Peynir, zeytin |
Kabartma Tuzu
Konserveler Hardal Salam, sucuk, sosis Krakerler Tuzlu kuruyemişler |
Sofra Tuzu Dışında Sodyum İçeren Çeşitli Gıda Katkıları Vardır
| Karbonat (sodyum bikarbonat) |
| Kabartma Tozu |
| Salamura (tuz ve su) |
| Disodyum Fosfat |
| Mono Sodyum Glutamat (MSG) |
| NaCI (Sodyum klorür) |
| Tuz (Sodyum klorür) |
| Sodyum kazeinat |
| Sodyum sitrat |
| Sodyum nitrat |
| Sodyum propionat |
| Sodyum sülfit |
| Soya sosu |
Dünya Sağlık Örgütü; hipertansiyon, kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları başta olmak üzere obezite, diyabet ve bazı kanser türlerinden korunmak ve kemik sağlığını olumsuz etkilememek amacıyla günlük olarak tüketilmesi gereken tuz miktarını günde 5 gram dan az olarak önermektedir.
Yetişkinlerde hipertansiyon, kalp hastalıkları riski ve inmenin azaltılmasında tuz alımının azaltılması etkilidir. Tuz tüketiminin alımı ve kan basıncı arasında direk bir ilişki vardır.Tuz alımı azaltıldığında uzun dönemde inme riski ve kardiyovasküler hastalıklar azalmaktadır.Tuz tüketimi günde 10 gr’dan 5gr’a indirildiğinde inme geçirme hızı %23, kalp damar hastalıkları hızı %17 azalmaktadır.
Sağlıklı yetişkinler için önerilen ortalama günlük tuz miktarı yaklaşık 5 gram iken Türkiye’deki günlük tuz alımı ortalaması kişi başı yaklaşık 15 gramdır. Ülkemizde tuz tüketimi önerilen değerlerin üç katı kadardır.
SAĞLIKLI OLMAK İÇİN GÜNDE EN FAZLA 5 GRAM (YAKLAŞIK 1 ÇAY KAŞIĞI) TUZ YETERLİDİR
Halk sağlığının korunması ve hastalıkların oluşumunun önlenmesinde multidisipliner bir yaklaşım ile toplumumuzda tuz tüketiminin kademeli olarak önerilen seviyelere düşürülmesi için tuz tüketiminin azaltılmasına çalışma yapılması gerekliliği gündeme gelmiştir. Bakanlığımızca aşırı tüketildiğinde sağlığımızı olumsuz etkileyebilen tuzun daha az tüketilmesini sağlamak amacıyla 2011 yılından beri “Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı uygulanmaktadır.
Programda;
- Mevcut durum analizi
- Müdahaleler
- Farkındalık çalışmaları
- İzleme ve değerlendirme yer almaktadır
Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı (2011-2015) kapsamında
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile yapılan işbirliği çalışması sonucunda, 04.01.2012 tarih ve 28163 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2012/2 Nolu Türk Gıda Kodeksi Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği? ne göre ekmekteki tuz miktarı kuru maddede % 1.5′ a düşürülmüştür.
- Pul biberdeki tuz oranı %9’dan %7’e indirilmiştir.
- Toplumda tuzun aşırı tüketimi ve sağlığa etkileri konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla spot filmler hazırlanmıştır.
- Milli Piyango İdaresi genel müdürlüğü ile yapılan işbirliği sonrasında 9 Şubat 2013 tarihli piyango çekilişinde tuz tüketiminin sağlığa etkisini vurgulayan bir mesajın yer alması sağlanmıştır.
- 81 Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne “Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması” ile ilgili bilgilendirme eğitimleri düzenlendi ve illerde “Dünya Tuza Dikkat Haftası” kapsamında çeşitli farkındalık çalışmaları yapıldı.
- Okul kantinlerinde tuz oranı yüksek olan cipslerin satışı yasaklanmıştır.
- Gıda ürünlerinin etiketlerinde günlük karşılama miktarları (GKM) 2012 Aralık ayından itibaren “gönüllü” olarak yer almaktadır.
- Halkta farkındalık yaratmak için afiş ve posterler yayınlandı.
5 gr günlük tuz yaklaşık tepeleme 1 çay kaşığıdır
Tuzu azaltmak için tavsiyeler
- Taze ve tuz eklenmemiş besinleri tercih edin
- Yemeklerin tadına bakmadan tuz eklemeyin
- Tuz içeriği yüksek olan salamura besinleri (zeytin, peynir, turşu gibi) ve konserve besinleri daha az tüketin
- Daha fazla taze sebze ve meyve tüketin
- Satın aldığınız hazır besinlerin etiketlerini mutlaka okuyun ve daha az tuzlu olanları tercih edin
- Yemeğinizin lezzetini arttırmak için tuz yerine maydanoz, nane, kekik, dereotu, rezene, fesleğen, limon gibi besinler ile baharatları kullanın
- Ev dışında yemek yiyorsanız az tuzlu besinleri tercih edin…
