Türkiye’nin Marmara Bölgesi ile İç Anadolu arasında bir geçit noktası olan Bilecik, hem iklimsel çeşitliliği hem de verimli toprakları sayesinde tarım potansiyeli yüksek iller arasında yer alır. Tarımsal üretimin hem geleneksel yöntemlerle hem de modern tekniklerle sürdürüldüğü bu topraklar, ilçelere göre farklı ürün desenleriyle dikkat çeker. İşte Bilecik’in tüm ilçelerinde tarımın durumu, öne çıkan ürünleri, mevcut sorunları ve potansiyeliyle kapsamlı bir analiz:
1. Merkez İlçe: Sebzecilik ve Meyvecilikte Yükseliş
Bilecik Merkez, iklim ve toprak koşulları itibarıyla sebze ve meyve yetiştiriciliğine uygundur. Özellikle:
Domates, biber, salatalık, patates gibi sebzeler
Şeftali, erik, ceviz ve armut gibi meyveler yetiştirilir.
Tarıma dayalı sanayi (örneğin salça ve reçel üretimi) gelişmeye başlamıştır.
Merkez ilçede jeotermal ısıtmalı seracılık potansiyeli de değerlendirilmeye başlanmış durumda.
2. Söğüt: Gelenekten Geleceğe Tarım
Söğüt, Bilecik’in tarım tarihinde önemli bir yere sahiptir. Özellikle:
Buğday, arpa ve ayçiçeği gibi tahıl ve yağlı tohumlar
Domates, kavun ve karpuz gibi yazlık ürünler
Kiraz ve ceviz gibi meyveler
Son yıllarda organik tarım uygulamalarına ve lavanta bahçelerine de rastlanmaktadır. Tarımsal kalkınma kooperatifleri sayesinde çiftçiler örgütlenmekte, ürünlerini daha etkin pazarlayabilmektedir.
3. Pazaryeri: Sebzenin Başkenti
Adı gibi pazarcılıkla özdeşleşmiş olan Pazaryeri ilçesi, Bilecik’in sebze üretim üssü gibidir. En çok yetiştirilen ürünler:
Marul, ıspanak, pırasa, lahana, pazı, soğan
Fasulye ve barbunya
Kiraz ve elma gibi meyve ağaçları
Pazaryeri’nde ayrıca mantar üretimi (özellikle istiridye mantarı) de son yıllarda ivme kazanmıştır.
4. Gölpazarı: Bağcılık ve Tahılda Öncü
Tarım arazisi açısından Bilecik’in en geniş ilçelerinden biri olan Gölpazarı, hem tahıl hem de meyvecilikte öne çıkar:
Buğday, arpa, nohut ve mısır gibi ürünler başı çeker.
Üzüm bağları ilçeye özel bir zenginlik katarken, bağcılık kültürü de yaşatılır.
Zeytin yetiştiriciliği de mikroklimatik alanlarda gelişmektedir.
Gölpazarı aynı zamanda hayvancılık ve arıcılık açısından da gelişmiştir.
5. Osmaneli: Elmanın ve Ayvanın Vatanı
Osmaneli, Sakarya Nehri’nin verimli vadilerinde kurulu olup, Bilecik tarımında özellikle meyveciliği temsil eder:
Ayva ve elma ile özdeşleşmiş bir ilçedir.
Armut, şeftali, erik, nar gibi çok çeşitli meyveler yetişir.
Tarımsal sanayi gelişmekte, meyve suyu ve reçel üretimi artmaktadır.
Osmaneli aynı zamanda seracılığa uygun bir iklime sahip olup, ilkbaharda erkenci sebzeler pazara çıkar.
6. Yenipazar: Tarımda Sessiz Güç
Yenipazar, küçük yüzölçümüne rağmen verimli arazileri ile dikkat çeker. En çok:
Ayçiçeği, arpa, buğday
Yerli fasulye, nohut ve mercimek
Ceviz ve erik ağaçları
İlçede tarım hala daha çok geleneksel yöntemlerle yapılmakta. Sulama altyapısının eksikliği, üretimi sınırlayan temel sorunlardandır.
7. İnhisar: Sakarya Vadisinde Sebze ve Meyve Bolluğu
İnhisar, Sakarya Vadisi’nin en tarımsal ilçelerindendir. Burada:
Nar, şeftali, üzüm, ceviz, ayva çok yaygındır.
Seracılık ve fide yetiştiriciliği gelişmeye başlamıştır.
Özellikle İnhisar Narı markalaşma yolundadır.
Tarımla birlikte arıcılık ve ipekböcekçiliği gibi geleneksel üretim dalları da yeniden canlandırılmaktadır.
8. Bozüyük: Sanayi Kenti, Ama Tarım Bitmedi
Her ne kadar sanayiyle tanınsa da, Bozüyük’te de tarım yapılmaktadır:
Tahıl ürünleri (arpa, buğday, mısır)
Patates, soğan, domates
Kiraz, elma ve ceviz ağaçları
Kırsal mahallelerde modern sulama sistemleri kuruldukça, verim artışı gözlemlenmektedir.
Bilecik Tarımında Genel Sorunlar:
Sulama altyapısının yetersizliği
Genç nüfusun tarımdan uzaklaşması
Mazot ve gübre maliyetlerinin yüksekliği
Pazarlama sorunları ve aracılara bağımlılık
Organik tarım ve markalaşma eksikliği
Çözüm Önerileri ve Gelecek Potansiyeli:
Kooperatifleşme yaygınlaştırılmalı
İl genelinde soğuk hava depoları ve tarımsal sanayi tesisleri kurulmalı
Sertifikalı tohum ve fidan kullanımı desteklenmeli
Genç çiftçilere teşvik programları uygulanmalı
Alternatif tarım (lavanta, tıbbi aromatik bitkiler, seracılık) desteklenmeli
Bilecik, tarım açısından saklı bir cevherdir. Her ilçesi farklı bir ürünle öne çıkarak tarımsal mozaik oluşturur. Doğru desteklerle Bilecik’in tarımsal üretimi sadece bölge için değil, Türkiye için de örnek bir model haline gelebilir.
