Ateş olsan cürümün, Türkçede kullanılan bir deyim ya da atasözüdür ve genellikle bir kişinin veya bir şeyin, doğası gereği kötü bir sonuca yol açacağı anlamında kullanılır. Deyimin anlamını tam olarak kavrayabilmek için her kelimenin anlamını ve deyimin kullanıldığı bağlamı incelemek gerekir:
Ateş: Yanıcı ve sıcak olan bir madde. Bir çok metaforik anlam taşır, özellikle yakıcı, tehlikeli veya zarar verici bir güç olarak kullanılır.
Cürüm: Cürüm, suç, kötülük, kötülük yapma durumu anlamına gelir.
Bu deyim, bir kişinin ya da bir şeyin varlığı ve doğası itibariyle kötü sonuçlar doğuracağını anlatır. Buradaki “ateş” unsuru, bir şeyin zarar verici, yok edici veya kötü sonuçlar doğuracak şekilde olduğunu ifade ederken; “cürüm” kelimesi de bu olumsuz sonucun, suçlu bir eylem veya kötülük olarak algılanmasını ifade eder.
Bir başka deyişle, “Ateş olsan cürümün”, “Eğer ateş olsan bile, yine de zarar verir, yıkıcı olursun” anlamında kullanılır. Bu, bazen doğrudan bir kişiye hitaben, onun kötü niyetini veya zararlı olma durumunu ifade etmek için kullanılabilir.
Deyim, kötü niyetli, tehlikeli veya zararlı olmanın, sadece bir güç ya da etki olmaktan öte, doğrudan bir kötülük olarak kabul edileceğini vurgular. Bir kişinin gücü ya da etkisi ne kadar büyük olursa olsun, eğer bu gücün amacı zarar vermekse, bu durum “cürüm” yani kötülükle ilişkilendirilir.
Bu deyim halk arasında çok sık kullanılmaz, ancak özdeyiş veya atasözü gibi anlamlar taşıyan bir ifade olarak daha çok edebiyatla ilgili konuşmalarda karşımıza çıkabilir.