Hagios Georgios (Aya Yorgi) Rum Kilisesi, Osmaneli’nin güneyinde, Cami-i Kebir mahallesinde, İcadiye Sokak ile Fabrika Sokak arasında yer almaktadır.
Kilisenin ismini, inşa tarihini, banisini gösteren herhangi bir kitabe yoktur. Yapı ile ilgili bilgilere, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki belgeler vasıtasıyla ulaşılmıştır.
1870 İ. HR. 248/14723 tasnif numaralı belgede, Hüdavendigar Sancağı dâhilinde bulunan Lefke kasabasındaki kilisenin kadınlara ayrılan mekânın ihtiyaca yeterli gelmediği için boyca 7 ve ence 18 zira arsa ilavesiyle genişletilmesine ruhsat verilmesi ile ilgili belgedir.
1893 DH. MKT. 69/33 tasnif numaralı belgede, Ertuğrul Sancağına bağlı, Lefke kasabasında kilisenin izni olmadığı hâlde çan çalındığına dair ihbarda bulunulmuştur. İhbara gelen cevapta ise, kilisenin çan çalabilme izninin olduğu belirtilmiştir. Ayrıca bu belgeden kilisenin, Gemlik Metropolitliğine bağlı olduğu anlaşılmaktadır.
1897 İ.AZN 28/1315 C-08 tasnif numaralı belgede, Hüdavendigar Vilayeti Lefke kasabasında, harap durumda olan Rum kilisesinin yenilenerek inşasına ruhsat verilmesi, Rum Patrikliğinden rica ile istenmiştir. Kilisenin eski temeller üzerine boyca 24 zira 70 santim ve ence 14 zira 70 santim ve yüksekliği 6 zira 50 santim ve ahşap olarak tarif edilmiştir; ayrıca 47 bin kuruş masrafının kilise sandığı akçesinden ödeneceği belirtilmiştir. Belgede, kilisenin çizimine ve tamirat masraflarının listesine yer verilmiştir. Bu listeye göre kilisenin ilk inşası ahşap olarak yapılmış, 1874 yılında Lefke’de büyük bir yangın çıkmış bu yangında ahşap olan kilise kullanılamaz hâle gelmiştir. Kilisenin onarım talebi, 1897 İ.AZN 28/1315 C-08 tasnif numaralı belgede belirtildiği gibi Osmanlı Devleti’nden istenmiştir ancak belgedeki tarif günümüzdeki kiliseye uymamaktadır. Yapılan değişiklikler izinsiz yapılmış sonradan resmiyet kazandırılmıştır.
Kilise son ayakta duran haliyle halen büyük ilgi çekiyor. Binlerce kişi tatil turizmi kapsamında geldikleri ilçede tarihi kiliseye uğramadan ve fotoğraf çekmeden ayrılmıyor.
