Bilecik’te salçalık domateslerin tezgahlarda yerini almasıyla birlikte ev hanımları ve vatandaşlar tarafından salça yapımları başladı. Ev yapımı yapılan salçaların insan sağlığına büyük oranda faydaları vardır.
Birçok lezzetli yemeğin vazgeçilmez öğelerinden birisi salçadır. Yöresel mutfağın önemli bir parçası olan bu ürün yemeklere inanılmaz bir lezzet katar. Bunun yanında özellikle ev yapımı salçanın birçok faydası bulunmaktadır. Marketten alınan hazır salçalar, ev yapımı haline göre bazı yönlerden eksiktir. Ev yapımı salça koruyucu kimyasallar içermez ve sağlık için daha yararlıdır.
Ev yapımı salçalar, sağlıklı yaşam için en güçlü vitamin takviyesidir. Yüzyıllardır sofralardan eksik edilmeyen bu geleneksel lezzetin en çok tüketileni domates salçasıdır. Domates salçasının bir kaşığı yüksek miktarda A vitamini, likopen ve C vitamini içerir.
Katarakt oluşumunu geciktiren A vitamini düşük ışıkta görmeye, beyaz kan hücresi üretimine yardımcı olmakta, yeni hücrelerin üretiminde önemli rolü bulunmaktadır. Düzenli domates salçası tüketiminin sarı nokta hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle domates salçası sağlıklı göz fonksiyonu için havuç kadar değerlidir.
Bunun yanı sıra uzmanlar tarafından A vitaminin saç kökünü güçlendirip, saça doğal parlaklık verdiği, saçın doğal bakımını sağladığı sıklıkla dile getirilmektedir. A vitamini eksikliği saç dökülmesine ve saç derisinin kurumasına, kepeklenmeye yol açar. A vitamini aynı zamanda saç derinizin sebum üretmesini de sağlar. Sebum, saç derinizi nemlendirmeye yarar ve aynı zamanda saçınızın sağlıklı kalmasına yardımcıdır.
Beta karoten ise ve E vitamini kalp- damar sağlığını korumak, kemiği desteklemek, kanseri önlemek için tavsiye edilen gıdalar arasında ilk sırada gelmektedir.
En önemli sebze kaynakları içerisinde domates gelir. Aynı zamanda evlerde yoğun tüketilen Besin kaynakları içerisinde domates ve biber salçaları öne çıkmaktadır. Önemli faydaları ile beraber dengeli şekilde tüketilmesi gereken kaynaklar içerisinde yer alır.
Vitamin ve mineral kaynakları barındırması üzerinden, domates ve biber salçası önemli bir kaynaktır. Malzemeler hazırlandığı vakit evde yapılabilecek özel salça türleri içerisinde yer almaktadır.
Domates Salçası Nedir?
Domates salçası, domatesteki su içeriğini azaltmak için birkaç saatlik pişirme işlemiyle yapılan bir işlemdir. Tohumları ve kabukları süzerek, tabanı kalın, zengin bir konsantre haline getirmek için domatesten oluşan o sıvıyı pişirerek yapılan kalın bir macundur. Yaz aylarındaki lezzetli ve bol olan sebzeleri kışın kullanmak için yapılan bir yiyecek türüdür. Geleneksel olarak da yapımı vardır ve güneş altında kurutma yoluyla elde edilir. Türk mutfağının vazgeçilmez ürünüdür. Elde edilen domates salçasını ihtiyaç halinde sulandırarak ta domates suyu gibi de kullanım yapılabilir.
Domates Salçası Nasıl Yapılır?
Salça genellikle domates veya biberden yapılmaktadır. Daha yaygın şekilde kullanılan domates salçasının evde yapım süreci şu şekildedir:
Domates salçası elde etmek için öncelikle domates ve tuza ihtiyaç vardır. 10 kilogram domates için yaklaşık 2 avuç tuz kullanılabilir. Domatesler iyice yıkanır ve yeşil sapları çıkarılıp bir kaba iri iri doğranır. Kabın içindeki doğranmış domatesleri kaya tuzu ilave edilir. 3-4 gün boyunca doğranan domateslerin erimesi beklenir. Erimiş domatesleri kabuk ve çekirdeklerinden ayırmak için süzgeçten geçirilir. Kabuk ve posalardan oluşan posaları atılır. Süzülen domatesler tülbentten ya da bir bez parçasından geçirilir. Daha sonrasında geniş bir tepsiye dökülür. Yayılan domateslerin üzerine kalan tuzu da ilave edip iyice karıştırılır. Tepsinin üzeri ince bir tülbentle sıkı sıkı örtülerek günde iki kez karıştırılır. Daha sonrasında kaplara koyularak salçalar hazır olmuş olur.
Domates Salçası Nerede Kullanılır?
Domates salçasının kullanım alanı genellikle mutfaklardır. Birçok yemeğe renk ve lezzet vermektedir. Özellikle sulu yemeklerde sık sık kullanılmaktadır. Bununla birlikte etli kuru fasulye, salçalı sosis, tarhana, mercimek köftesi, kısır gibi farklı yemeklerde de kullanılabilir.
Domates Salçası Nasıl Saklanır?
Cam kavanozlarda, serin kuru bir ortamda yani buz dolabında saklanmalıdır. Hava ile temas ettiği zaman salçalarda küflenme oluşur. Bunun için kavanozların hava almaması kapaklarının sıkı bir şekilde kapalı olması gerekmektedir. Eğer buzdolabında saklamak istemiyorsanız kapağı açıldıktan sonra üzerine zeytin yağı ilave edilebilir. Bu yağ salçanın küflenip bozulmamasını sağlar. Farklı bir yöntem ise üzerine 1 kaşık tuz ilave edilebilir. Tuzu koyup karıştırmak salçanın bozulmasını önlemektedir.
Antioksidan Deposu: Biber Salçası
Domates salçası gibi Türk ve dünya mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden olan kırmızıbiberin de faydaları saymakla bitmez. C vitamini, beta karoten, kapsaisin ve antioksidan deposu olan kırmızıbiber, salçası yapıldığında da birçok özelliğini korur. Yemeklerde ve kahvaltıda kullanılan biber salçası, metabolizmayı hızlandırırken kötü kolesterolü düşürür. Vücuttaki ağrıları da gideren bu besin sayesinde vücut direnci artar ve bağışıklık sistemi güçlenir.
Domates Salçasının Faydaları:
Domates salçası yüksek miktarda A vitamini, likopen ve C vitamini açısından zengindir.
Göz sağlığı açısından faydalıdır.
Katarakt oluşumunu geciktirir ve önler.
Beyaz kan hücresi üretimi açısından yardımcıdır.
Kal ve damar sağlığı açısından önemlidir.
Prostat kanserini önlediği kanıtlanmış.
Folik asit açısından çok zengindir.
Domates ve Biber Salçasının Faydaları Nedir?
Domates ve biber salçası kaynağı olan domates ile biberin tüm etkilerini yansıtmakta ve önemli faydalar sunmaktadır.
A, C ve E vitamini ile beraber potasyum ve folik asit yönünden zengindir.
Göz sağlığını korur.
Katarakt oluşumunu geciktirir ya da önler.
Beyaz kan hücresi üretimi konusunda yardımcıdır.
Yeni hücrelerinin üretimi noktasında önemli bir rol oynar.
Bu şekilde önemli faydaları ile beraber düzenli olarak domates biber salçası dengeli şekilde tüketilebilir.
Domates ve Biber Salçası Neye İyi Gelir?
Önemli bir besin kaynağı olması ile beraber domates biber salçası ayrıca oldukça lezzetlidir. Her evin mutfağında mutlaka bulunması gereken bu sağlıklı besin kaynağı, özellikle hücre yapımında oldukça etkilidir. Böylece bağışıklık sistemini güçlendirir ve sağlıklı bir yaşam sürme imkanı tanır. Tabii göz sağlığı için de oldukça önemli bir kaynak olmasının yanı sıra, birçok önemli vitamin ve minerali de içinde barındırır.
Ev Yapımı Salçanın Sindirim İçin Faydaları
Domates veya biberden yapılması fark etmeden salça lif alımını destekleyebilir. Lifli gıdaların sindirim sağlığı açısından yararlı olduğu düşünülmektedir. Ev yapımı domates salçası ile sindirim sağlığını desteklemek mümkündür.
Sindirim sağlığı genel olarak fiziksel ve zihinsel sağlık açısından önemlidir. Sağlıksız bir sindirim sistemi birçok yönden sağlık sorununa sebep olabilir. Bu yüzden sindirim sağlığı korunarak pek çok problemin önüne geçilebilir. Yemeklerde ev yapımı salça kullanarak sindirim sağlığı desteklenebilir. Ev yapımı salçanın içerdiği lif ile daha sağlıklı bir sindirim sistemine sahip olunabilir.
Vitamin ve Mineral Yönünden Zengindir
Ev yapımı salça C ve A vitaminleri yönünden iyi bir kaynaktır. A vitamini göz sağlığı için çok önemli bir vitamindir. Bunun yanında vücutta birçok işlev için gerekli bir vitamin türüdür. Ev yapımı salça içerdiği C vitamini ile bağışıklık sistemini destekleyebilir. Ayrıca ev yapımı salça cilt sağlığı için önemli olan E vitamini de içermektedir.
İçerdiği potasyum ve demir gibi minerallerle ev yapımı salça fiziksel sağlığı destekleyebilir. Mineraller vücudun sağlıklı fonksiyonu için gerekli besin öğeleridir. Mineral kaynağı ev yapımı salça ile sağlıklı bir yaşam desteklenebilir.
Antioksidan Kaynağıdır
Ev yapımı salça likopen gibi faydalı antioksidanlar içermektedir. Likopen kardiovasküler hastalık riskinin düşürülmesinde faydalı olduğu düşünülen bir antioksidan türüdür. Bunun yanında likopenin kansere karşı iyi bir antioksidan olabileceği düşünülmektedir. İçerdiği likopen ile ev yapımı salça yararlı bir antioksidan kaynağı olabilir.
Antioksidanlar vücuttaki “serbest radikalleri” nötralize etme özelliklerinden dolayı önemli sayılırlar. Yüksek miktarda serbest radikal oksidatif stres denilen bir soruna yol açar. Oksidatif stres insan sağlığı için zararlı olabilecek bir durumdur. Antioksidanlar bu durumu azaltarak insan sağlığını destekleyebilirler.
İçerdiği önemli besin öğeleri ve antioksidanlarla ev yapımı salça sağlık için yararlıdır. Yemeklerde ev yapımı salça kullanarak olası faydalarından yararlanmak mümkündür.
