Denetimli Serbestlik Nedir?
Denetimli serbestlik, “Mahkemece belirtilen koşullar ve süre içinde, denetim ve denetleme planı doğrultusunda şüpheli, sanık veya hükümlünün toplumla bütünleşmesi açısından ihtiyaç duyduğu her türlü hizmet, program ve kaynakların sağlandığı toplum temelli bir uygulamayı” ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle denetimli serbestlik, hükümlülerin suç işlemesine neden olan davranışlarının düzeltilerek, tekrar suç işlemelerinin önlenmesi, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülerin takip edilmesi, madde bağımlılarının rehabilitasyonu, mağdurların uğradıkları zararın giderilmesi ve bu yolla toplumun korunmasıdır.
Danışma Kurulu; denetimli serbestlik, yardım ve koruma hizmetlerine ilişkin olarak danışma organı niteliğinde görev yapmaktadır. Danışma Kurulunun başkanı Bakanlık Müsteşarı, başkan vekili Bakanlık Müsteşar yardımcısıdır.
Koruma kurulları nedir?
5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu kapsamında kurulan ve yeniden suç işlemenin önlenmesi ve suçtan zarar görenlere verilen zararın telafi edilmesinde önemli görevleri olan koruma kurulları; suçtan zarar görenler ile ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülere “yardımcı olmak” üzere oluşturulmuştur. Yeniden suç işlemenin önlenmesi ve mağdura verilen zararın telafi edilmesinde önemli görevleri olan koruma kurulları; suçtan zarar görenlerin suç nedeniyle karşılaştıkları psiko-sosyal ve ekonomik sorunların giderilmesi, suçun etki ve sonuçlarının en aza indirilmesi ile ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlülerin yeniden topluma kazandırılmaları amacıyla gereksinim duydukları konularda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ile destek olmak üzere kurulmuştur.
Denetimli Serbestlik ile ilgili merak edilen bazı sorular ve cevapları
1- Denetimli serbestlik ile ilgili soru ve sorunlar konusunda nasıl destek alabilirim?
Denetimli serbestlik ile ilgili yaşadığınız her türlü sorunda, ikametgahınızın bulunduğu yer Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezi Şube Müdürlüğüne başvurmanız halinde soru ve sorularınıza cevap verilecektir.
2- Hapse girmeden cezamı denetimli serbestlik altında çekebilir miyim?
Kişi hakkında mahkemeler tarafından TCK 50,51 ve 191; CGTİHK 105,107 ve 110/2; CMK 231/8 maddeleri gereğince verilen hapis cezasına alternatif yaptırım veya tedbirlere hükmedilmesi ve mahkeme tarafından yüklenen yükümlülüklere uyulması halinde verilen ceza hapse girmeden toplum içinde infaz olunur.
3- Denetimli Serbestlikte yükümlülüklerime uymadığımda ne olur?
Verilen mahkeme kararının türüne göre kişi hakkında verilen denetimli serbestlik kararına uyulmadığı takdirde verilen hapis cezası kısmen veya tamamen infaz edilir. Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.
4- Denetimli serbestlik kapsamında kimler meslek edindirme kursuna katılabilir?
İşlemiş oldukları suç nedeniyle verilen cezaların mahkemece denetimli serbestlik tedbirine çevrilmesi ve denetimli serbestlik tedbiri olarak da meslek edindirme kursuna katılma yükümlülüğü verilmesi halinde kişiler ve meslek edindirme kurslarına katılabilir.
5- Konutta infaz nedir? Kimler hapis cezasını konutta çekebilir?
Konutta infaz, mahkemece verilen hapis cezasının, kanunda sayılan durumların mevcut olması halinde kişinin kendi konutunda infaz edilmesidir. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 110’uncu maddesinin ikinci fıkrasına gereğince;
a. Kadın veya altmış beş yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları altı ay,
b. Yetmiş yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları bir yıl,
c. Yetmişbeş yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları üç yıl,
veya daha az süreli hapis cezasının konutunda çektirilmesine hükmü veren mahkemece veya hükümlü başka bir yerde bulunuyorsa o yerde bulunan aynı derecedeki mahkemece verilebilir.
6- Konutta infaz hangi hallerde ihlal edilmiş sayılır?
Konutta infaz cezası, kişinin belirlenen konutunu haklı ve geçerli mazereti olmaksızın ve izinsiz olarak terk etmesi halinde ihlal edilmiş sayılır. Konutta infaz cezasına geçerli bir mazereti olmaksızın uyulmaması halinde cezanın baştan itibaren ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir.
7- Kamu hizmeti cezası nedir?
Türk Ceza Kanunun 50’nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 105’nci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince; mahkemece hakkında hapis cezası verilen kişinin cezasını, Kanunda sayılan durumlarda, ceza infaz kurumunda çekmesi yerine toplum içinde kamuya faydalı işlerde (örneğin belediyenin bahçe işleri, okul temizlik ve badana boya işleri, çevre düzenleme vb.) ücretsiz olarak çalışarak infaz etmesidir.
8- Ceza infaz kurumunda bulunan bir kişinin cezasının kamuya yararlı bir işte çalışarak infaz edilebilmesi için gerekli şartlar nelerdir?
İki yıl veya daha az süre ile hapis cezasına mahkum olanlardan, hükümlülük süresinin yarısını iyi halle geçirenlerin, istekleri bulunmak koşuluyla kendilerinin veya yasal temsilcilerinin ya da Cumhuriyet Başsavcılığının istemi üzerine, mahkumiyet sürelerinin kalan yarısını kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına mahkemece karar verilebilir.
9- Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezası sırasında birlikte çalışılan kişilerce çalışan kişinin hükümlü olduğu biliniyor mu?
Kamuya yararlı bir işte çalışma cezasının infazı sırasında imzalanan üçlü çalışma protokolü dahilindeki yönetici konumundaki kişililer ilgili kişinin hükümlü olduğunu bilmekle birlikte, gizlilik prensibi gereği çalışan diğer kişiler durumdan haberdar edilmezler.
10- Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezasında günde en az ve en fazla kaç saat çalışılabilir?
Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımının infaz süresi, saat hesabıyla belirlenir. Bir gün dört saat olarak hesap edilir. Hesaplamada, mahkeme kararında yer alan gün sayısı dört saat ile çarpılarak toplam çalışma süresi belirlenir. Hükümlü günde en az iki, en çok sekiz; haftada en az on, en çok kırk saat çalıştırılır. Hükümlünün çalışacağı gün ve saatler şube müdürlüğü veya büroca; kendi işi, aile veya eğitim yaşamı gibi özellikler dikkate alınarak belirlenir.
11- Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezası sırasında kişi hastalanırsa ne olur?
Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımı veya yükümlülüğünün infazında, hastalık halinde sanık veya hükümlü, durumu derhal çalıştığı yerdeki kurumun yetkilisine ya da iş yerindeki sorumlu kişiye; ayrıca denetim görevlisi veya denetleme memuruna bildirerek raporunu ibraz eder. Raporlu olunan süre infazdan sayılmaz. Yangın, deprem, sel, kaza, birinci derece yakınının ölümü, çalışma protokolünün sonra ermesi ve benzeri gibi zorunlu haller ile sanık veya hükümlünün haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen bir mazeretinin bulunması halinde çalışılamayan günler infazdan sayılmaz. Yukarıda sayılan haller ihlal olarak değerlendirilmez.
12- Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişi yurt dışına çıkabilir mi?
Mahkemece, kişi hakkında verilen tedavi ve denetimli serbestlik kararı ile birlikte yurt dışına çıkışın yasaklanmaması durumunda yurt dışına çıkmaya engel bulunmamaktadır. Fakat hükümlü ilgili sağlık kuruluşu tarafından hazırlanan tedavi programına ve denetimli serbestlik şube müdürlüğü tarafından hazırlanan denetim planına uymak zorundadır. Bu yükümlülüklere uymaması halinde yükümlülük ihlal edilmiş olur.
13- Rehberlik hizmeti nedir? Kimler tarafından verilir?
Rehberlik hizmeti, denetimli serbestlik ve yardım merkezi şu müdürlüklerinde görev yapan ya da olmaması halinde diğer kurumlardan görevlendirilen uzmanlar (psikolog, sosyal hizmet uzmanı, sosyolog ve öğretmen) tarafından verilir. Rehberlik, kişinin zararlı alışkanlıklar edinebileceği çevrelerden uzak kalması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunup yol gösterme; sosyal çevresi ile görüşerek istişarelerde bulunularak; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişmenin takip edilmesi hizmetidir.
14- Koruma kurullarınca yapılan yardımlardan faydalanma şartları nelerdir?
Suçtan zarar gören mağdurlar veya yasal temsilcileri ya da eski hükümlüler veya yasal temsilcileri Cumhuriyet Başsavcılığına bağlı Koruma Kurulu’na başvurarak koruma kurullarından yardım talebinde bulunabilir.
ZEYNEP KILBAHRİ
Kaynak: Haber Merkezi