Gölpazarı Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü’nce çitfçilere önemli don uyarısı yapıldı.
”İlçe Müdürümüz ve teknik personellerimiz tarafından bitkisel üretim alanlarında dönemsel olarak fenolojik gözlem yapılmaktadır. Gözlemlerimiz; hububat ekili alanlarda normal gelişim görülmekte olup meyve ağaçlarında (yoğunlukla kiraz) yer yer mevsim normallerinin altında seyreden hava sıcaklıları bağlı olarak verim kaybı görülebilir.
Konu ile ilgili üreticilerimize genel bir bakış sunulmuştur.” ifadeleriyle başlayan bilgilendirmede şunların altı çizildi:
” Mevsim normallerinin altında seyreden havalarda bitkisel üretimde don zararını azaltmak için çeşitli önlemler alınabilir. Ayrıca, eğer don zararı meydana geldiyse, bu zararı en aza indirmek için bazı tavsiyeler uygulanabilir. İşte detaylı öneriler:
Don Zararını Önleme Yöntemleri:
Örtü Kullanımı: Bitkileri korumak için hafif ve nefes alabilen örtüler (örneğin, tarım örtüsü, tülbent veya battaniye) kullanılabilir. Bu örtüler, bitkilerin etrafındaki havayı bir miktar ısıtarak don etkisini azaltır.
Sulama: Don beklenen gecelerde bitkilerin hafifçe sulanması faydalı olabilir. Su, donarken ısı açığa çıkar ve bu, bitkilerin çevresindeki sıcaklığı bir miktar artırabilir. Ancak, bu yöntem dikkatli uygulanmalı; aşırı sulama köklerde zarar yaratabilir.
Rüzgar Makineleri veya Fanlar: Büyük alanlarda, hava sirkülasyonunu sağlayarak soğuk havanın bitkiler üzerinde birikmesini engellemek için rüzgar makineleri kullanılabilir.
Isı Kaynakları: Küçük ölçekli üretimde, bitkilerin yakınına kontrollü şekilde ısıtıcılar veya su dolu bidonlar yerleştirilebilir. Su bidonları gün içinde güneş enerjisini depolar ve gece yavaşça bu ısıyı yayar.
Yer Seçimi ve Bitki Türü: Don riski yüksek bölgelerde, dona dayanıklı bitki türleri tercih edilmeli ve bitkiler rüzgardan korunaklı alanlara dikilmelidir.
Malçlama: Toprağın üzerini organik malç (saman, kuru yaprak) ile kaplamak, köklerin soğuktan korunmasına yardımcı olur.
Don Zararı Olmuşsa Yapılacaklar:
Hasar Değerlendirmesi: Don sonrası bitkilerin durumu hemen kontrol edilmelidir. Yapraklar kahverengileşmiş veya solmuş olabilir, ancak gövde ve kökler hâlâ canlıysa bitki kurtulabilir.
Budama: Zarar görmüş yapraklar ve dallar, bitkinin enerjisini sağlıklı kısımlara yönlendirmesi için dikkatlice budanmalıdır. Ancak, budama için acele edilmemeli; bitkinin hangi kısımlarının gerçekten öldüğü birkaç gün içinde netleşebilir.
Besin Takviyesi: Bitkinin toparlanmasını desteklemek için organik gübre veya potasyum-fosfor ağırlıklı bir besin takviyesi uygulanabilir. Bu, kök gelişimini ve stres direncini artırır.
Sulama ve Koruma: Bitkiyi aşırı sulamadan kaçınarak, köklerin çürümesi önlenmelidir. Ayrıca, tekrar don riski varsa örtü veya malçlama ile koruma sürdürülmelidir.
Sabır: Hafif don zararı gören bitkiler, uygun bakım ile zamanla toparlanabilir. Hemen vazgeçmek yerine bitkinin tepkisi gözlemlenmelidir.
Ek Tavsiye:
Hava durumu tahminlerini düzenli takip ederek don riskine karşı önceden hazırlıklı olmak kritik önem taşır. Küçük ölçekli üreticiler için basit ve ekonomik çözümler (örtü, malç) genellikle yeterlidir; ancak büyük tarım alanlarında profesyonel meteorolojik destek ve teknolojik çözümler düşünülebilir.
Kiraza Özel Notlar:
Kiraz, -2°C’nin altındaki sıcaklıklarda çiçeklerini kaybedebilir. Bu nedenle, don riski -1°C civarına indiğinde bile önlem almak önemlidir.
Erken çiçeklenen çeşitler (örneğin, Napolyon) dona daha hassastır; eğer bölgenizde don sık yaşanıyorsa, daha geç çiçeklenen türler (örneğin, Starks Gold) düşünülebilir.
Hava durumu tahminlerini yakından takip ederek, özellikle çiçeklenme döneminde proaktif davranmak kiraz üretiminde don zararını en aza indirecektir.”
