Brusella (Brucella), Bruselloz adıyla da bilinen, insanlarda ve hayvanlarda hastalığa yol açan bir bakteriyel enfeksiyondur. Bu hastalık genellikle hayvanlardan insanlara bulaşır (zoonoz) ve tüm dünyada özellikle hayvancılıkla uğraşan bölgelerde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Aşağıda Brusella hakkında detaylı bir şekilde bilgi bulabilirsin:
Brusella Nedir?
Brucella, küçük, gram-negatif, kokobasil (yuvarlak-çubuk şeklinde) yapıda, hareketsiz ve kapsülsüz bir bakteridir. Zorunlu hücre içi paraziti olduğu için vücuda girdikten sonra bağışıklık hücrelerinin (özellikle makrofajlar) içinde yaşamaya devam edebilir. Bu durum, hastalığın kronikleşmesine ve tedavisinin zorlaşmasına neden olur.
Brucella Türleri
İnsanlarda hastalık yapan en yaygın dört Brucella türü vardır:
Brucella melitensis – Keçi ve koyunlardan bulaşır. En şiddetli hastalığa neden olan türdür.
Brucella abortus – Sığır kaynaklıdır.
Brucella suis – Domuz kaynaklıdır.
Brucella canis – Köpek kaynaklıdır.
Bulaşma Yolları
Brusella genellikle şu yollarla bulaşır:
Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt, krema, kaymak) tüketimi.
Enfekte hayvanlarla doğrudan temas (doğum sırasında ya da hayvanların kan, idrar, dışkı gibi salgılarıyla).
Solunum yolu (özellikle laboratuvar çalışanlarında ya da mezbaha işçileri gibi risk gruplarında).
Kesik ya da açık yaradan deri yoluyla bulaşabilir.
Nadiren: İnsanlar arasında doğrudan bulaşma çok ender görülür (cinsel ilişki, kan transfüzyonu gibi).
Risk Grupları
Çiftçiler
Veterinerler
Süt ve süt ürünü üreticileri
Mezbaha ve et işleme tesislerinde çalışanlar
Laboratuvar çalışanları
Hayvancılıkla uğraşan herkes
Belirtileri (Klinik Bulgular)
Bruselloz hem akut hem de kronik seyredebilir. Belirtiler değişken ve özgün olmadığından başka hastalıklarla karıştırılabilir. Bu yüzden “büyük taklitçi” olarak da bilinir.
Akut Bruselloz
Yüksek ateş (dalgalı olabilir: sabah düşük, akşam yüksek)
Titreme
Terleme (özellikle geceleri, yoğun kokulu terleme)
Kas ve eklem ağrıları
Baş ağrısı
İştahsızlık, kilo kaybı
Halsizlik, yorgunluk
Karaciğer ve dalak büyümesi
Kronik Bruselloz
Sürekli yorgunluk
Eklem ağrıları (özellikle bel, kalça, diz)
Depresyon, sinirlilik
Hafıza problemleri
Cinsel isteksizlik
Testislerde ağrı (epididimoorşit)
Kadınlarda düşük yapma riskinde artış
Tanı Yöntemleri
Serolojik testler (antikor taramaları):
Wright aglütinasyon testi
Rose-Bengal testi
ELISA
Kan kültürü: Bakterinin doğrudan izole edilmesi
Kemik iliği kültürü: Daha hassastır ama invazivdir.
PCR testleri: Bakteri DNA’sının varlığını saptar.
Tedavi
Brusellozun tedavisi uzun sürelidir çünkü bakteri hücre içinde gizlenebilir.
Standart tedavi:
Doksisiklin (6 hafta) + Rifampisin (6 hafta)
Alternatif: Doksisiklin + Streptomisin (ilk 2-3 hafta)
Tedavi süresi 6 haftaya kadar uzayabilir.
Kronik olgularda daha uzun süreli ya da kombine antibiyotik tedavisi gerekir.
Tedaviye dirençli vakalarda:
Florokinolonlar (örneğin ciprofloxacin) gibi alternatif antibiyotikler kullanılabilir.
Korunma Yolları
Süt ve süt ürünlerini pastörize ederek tüketmek
Hayvanlarla temasta eldiven, maske ve koruyucu kıyafet kullanmak
Enfekte hayvanların ayrılması ve imhası
Hayvanların aşılama programlarıyla korunması
Mezbaha, mandıra gibi iş yerlerinde hijyen önlemleri
Laboratuvar çalışanlarının biyogüvenlik önlemlerine uyması
Epidemiyoloji (Dünyada ve Türkiye’de Durum)
Bruselloz, özellikle Akdeniz ülkeleri, Orta Doğu, Orta Asya, Güney Amerika ve Sahra Altı Afrika’da yaygındır. Türkiye, bu hastalığın endemik olduğu ülkelerden biridir. En çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde görülür. Kırsal alanda yaşayan ve pastörize edilmemiş süt ürünleri tüketen insanlarda risk yüksektir.
Sonuç
Bruselloz, ciddi ve tedavisi uzun sürebilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Zamanında tanı konulup uygun antibiyotik tedavisine başlanmazsa, hayat kalitesini ciddi oranda düşürebilir. Özellikle hayvancılıkla uğraşan bireylerin, hijyen kurallarına dikkat etmesi ve pastörize edilmemiş süt ürünlerinden kaçınması önemlidir.
