Bilecik ilimizin hemen hemen her ilçesinde kolaylıkla yetiştirilebilen şeftali, lezzeti kadar sağlığa olan pozitif etkileriyle de revaçta. Şeftali (Prunus persica), nektarin, erik, kayısı ve kirazla birlikte çekirdekli meyveler familyasının bir üyesidir. Aynı zamanda bademin de akrabasıdır. Şeftali, nadir bulunan bir kombinasyona sahiptir: Kalori ve yağ oranı düşüktür; vitamin, mineral ve antioksidan açısından zengindir. Bir orta boy çiğ şeftali 50 kalori, 0,5 gram yağ, 0 gram kolesterol ve sodyum, 15 gram karbonhidrat, 13 gram şeker, 2 gram lif ve 1 gram protein içerir. Günlük A vitamini ihtiyacınızın %6’sını ve günlük C vitamini ihtiyacınızın %15’ini sağlar. Orta boy bir şeftali ayrıca günlük E ve K vitaminleri, niasin, folat, demir, kolin, potasyum, magnezyum, fosfor, manganez, çinko ve bakırın %2 veya daha fazlasını içerir. Şeftalinin içeriğinde bulunan beta-karoten, lutein ve polifenoller gibi doğal antioksidanlar, vücudu hücresel hasara karşı korumaya, iltihabı azaltmaya ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur.
Şeftalinin faydaları nelerdir?
Şeftali gibi A vitamini açısından zengin meyvelerin tüketiminin akciğer ve ağız kanserlerine karşı koruma sağladığı bilinmektedir. Potasyum, florür ve demir gibi birçok hayati mineral içerirler. Potasyum, kalp atış hızını ve kan basıncını düzenlemeye yardımcı olan hücre ve vücut sıvılarının önemli bir bileşenidir.
Şeftalinin potansiyel faydalarından bazıları şunlardır:
Bağışıklık fonksiyonunu artırır
Şeftali, beyaz kan hücrelerinin üretimini uyararak bağışıklık sistemini güçlendiren güçlü bir antioksidan olan C vitamini açısından zengindir. Düzenli tüketimi, doku onarımını ve kolajen oluşumunu artırarak vücudunuzun enfeksiyonlarla mücadele etmesine, soğuk algınlığının şiddetini azaltmasına ve yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur.
Hastalıklara karşı önleyicidir
Meyve ve sebzeler açısından zengin bir beslenme düzeni, kalp krizi, felç ve bazı kanser türleri gibi hastalıklara yakalanma riskinizi azaltabilir. Şeftali, bu sağlık sorunlarıyla mücadeleye yardımcı olan meyvelerden biridir. Şeftalideki antioksidanlar, kalp hastalığına ve kansere yol açabilen serbest radikallerin (hücreleri etkileyen zararlı moleküller) verdiği hasara karşı koruma sağlayabilir. Bu antioksidanlardan biri de vücudun enfeksiyonlarla savaşmak için ihtiyaç duyduğu C vitaminidir. Şeftalilerde bulunan bir diğer antioksidan da A vitaminidir ve bağışıklık sisteminizin enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olur. Şeftaliler ayrıca bağışıklık sistemi fonksiyonlarını artıran demir ve çinko minerallerini de içerir.
Bağırsak sağlığını iyileştirir
Bir adet orta boy şeftali 2,2 gram lif içerir. Lif, karbonhidratların sindirilemeyen kısmıdır, kabızlığı önler ve bağırsak sağlığını destekler. Ayrıca kan şekerinin yükselme hızını da yavaşlatır. Şeftali ayrıca prebiyotikler de içerir. Prebiyotikler, iltihabı azaltan, bağışıklık sistemini ve ruh halini iyileştiren faydalı bağırsak bakterilerini besler.
Kan basıncını yönetir
Şeftali, kan basıncı için önemli olan potasyum açısından zengindir. Çok fazla sodyum tüketmek yüksek tansiyona yol açabilir. Potasyum, vücuttaki fazla sodyum ve sıvıyı uzaklaştırarak doğal bir idrar söktürücü görevi görür. Fazla sodyum ve sıvıdan kurtulmak, kalp ve atardamarlar üzerindeki baskıyı azaltır. Ayrıca kalp hastalığı ve felç riskini de azaltır.
Kalp sağlığını destekler
Şeftali, sodyumun etkilerini dengeleyerek sağlıklı kan basıncını korumaya yardımcı olan potasyum içerir. Antioksidanları ayrıca kan damarlarındaki oksidatif stresi ve iltihabı azaltarak kardiyovasküler hastalık, felç ve yüksek kolesterol riskini azaltır.
Sağlıklı cildi korumaya yardımcı olur
Şeftalideki beta-karoten ve A vitamini, cildi güneş hasarından koruyarak ve cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olarak sağlıklı bir cilt için kritik bir rol oynar. Ayrıca, şeftalinin nemlendirici özellikleri cilt elastikiyetini artırmaya yardımcı olarak cildin daha genç ve ışıltılı görünmesini sağlar.
Kan şekerini yönetmeye yardımcı olur
Şeftali tatlı olmasına rağmen glisemik indeksi düşüktür, yani kan şekerinde ani bir artış yerine kademeli bir artışa neden olur. Lif içeriği şeker emilimini yavaşlatır, bu da ölçülü tüketildiğinde diyabet dostu bir meyve olmasını sağlar.
Göz sağlığını iyileştirebilir
Şeftalideki lutein ve zeaksantin, retina ve lensin korunmasına yardımcı olur. Bu karotenoidler, görme kaybına neden olan iki hastalık olan makula dejenerasyonu ve katarakt riskini azaltır. Şeftalideki A vitamini aynı zamanda sağlıklı görmeyi desteklemeye de yardımcı olur. Nadir görülse de A vitamini eksikliği kseroftalmiye yol açabilir. Bu durum normal görmeyi bozabilir ve gece körlüğüne, yani karanlıkta ya da düşük ışıkta görememeye neden olabilir.
İltihabı azaltır
Şeftalideki polifenoller ve flavonoidler, vücuttaki kronik iltihabı azaltmaya yardımcı olabilecek anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Bu, özellikle artrit, metabolik sendrom veya otoimmün rahatsızlıkları olan kişiler için faydalıdır, çünkü alevlenmeleri ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Diş çürüklerini önler
Şeftali, tatlı olmasına rağmen, içerdiği florür sayesinde dişleri sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir. Diş macununda bulunan bu mineral, şeftali de dâhil olmak üzere bazı yiyeceklerde de bulunur. Ağızda çürüklere neden olabilecek mikroplardan kurtulmaya yardımcı olur.
Sağlıklı kiloyu korumaya destek olur
Şeftali, yüksek su içeriği ve düşük kalorisiyle doyurucu ve susuzluğu gideren bir atıştırmalıktır. Şeftalideki lif aynı zamanda tokluk hissini artırarak aşırı yemeyi önleyebilir ve kilo verme veya koruma çabalarını destekleyebilir.
Vücudu detoksifiye eder
Şeftali, idrar üretimini artırarak toksinlerin atılmasına yardımcı olan doğal idrar söktürücü özelliklere sahiptir. Bu, böbreklerin vücuttaki atık ve fazla tuzu atmasına yardımcı olarak daha iyi metabolik sağlığa ve daha temiz bir cilde katkıda bulunur.
Kanser riskini azaltabilir
Şeftali, DNA’ya zarar verebilen ve kanserojen değişiklikleri tetikleyebilen serbest radikalleri etkisiz hale getiren klorojenik asit ve karotenoidler gibi antioksidanlarla doludur. Bazı çalışmalar ayrıca şeftalideki bileşiklerin, özellikle meme ve kolonda olmak üzere belirli kanser hücrelerinin büyümesini baskılayabileceğini öne sürmektedir.
Şeftalinin besin değeri
1 su bardağı dilimlenmiş şeftalinin besin değerleri şu şekildedir:
Protein (g): 1.55
Toplam yağ (g): 0,42
Karbonhidrat (g): 16.22
Enerji (kcal): 66.3
Şekerler, toplam (g): 14.26
Lif, toplam (g): 2.55
Kalsiyum (mg): 10.2
Demir (mg): 0,42
Magnezyum (mg): 15.3
Fosfor (mg): 34
Potasyum (mg): 323
Sodyum (mg): 0
Çinko (mg): 0,29
Bakır (mg): 0,12
Manganez (mg): 0.1
Selenyum (mcg): 0,17
A Vitamini (IU): 554.2
Retinol (mcg): 0
Beta-karoten (mcg): 275.4
Alfa-karoten (mcg): 0
E Vitamini (alfa-tokoferol) (mg): 1.24
Beta kriptoksantin (mcg): 113.9
Likopen (mcg): 0
Lutein + zeaksantin (mcg): 154.7
C vitamini, toplam askorbik asit (mg): 11.22
Tiamin (mg): 0,04
Riboflavin (mg): 0,05
Niasin (mg): 1.37
Pantotenik asit (mg): 0,26
B6 Vitamini (mg): 0,04
Folat toplam (mcg): 6.8
B12 Vitamini (mcg): 0
K Vitamini (filokinon) (mcg): 4.42
Folik asit (mcg): 0
Folat, DFE (mcg_DFE): 6.8
Kolesterol (mg): 0
Yağ asitleri, toplam doymuş (g): 0,03
Yağ asitleri, toplam tekli doymamış (g): 0,11
Yağ asitleri, toplam çoklu doymamış (g): 0,15
Şeftalinin yan etkileri var mı?
Şeftali genellikle güvenle tüketilebilir. Oral alerji sendromu (OAS) olan bazı kişiler şeftaliden uzak durmalıdır. OAS, polen alerjisi olan kişilerde meyve ve sebzelere karşı alerjik reaksiyona neden olur. Çimlere alerjiniz varsa ve şeftali yerseniz, yüzünüzde, ağzınızda, dilinizde veya boğazınızda kaşıntı ve şişlik gelişebilir. Şeftali, çok fazla tüketildiğinde mide-bağırsak sorunlarına da neden olabilir. Ek olarak, şeftali önemli bir lif kaynağıdır ve çok fazla lif tüketmek şişkinlik, kramp ve gaza neden olabilir.
Hamilelikte şeftali tüketilebilir mi?
Şeftali, hamile kadınlar için faydalı ve gerekli besinler olan C vitamini, demir, potasyum ve diyet lifi açısından harika bir kaynaktır. Şeftali hamilelikte tüketilebilir ve aslında hamile kadınlar için birçok faydası vardır. C vitamini özellikle gereklidir, çünkü fetüsün düzgün gelişimi için çok önemlidir. C vitamini kemiklerin, dişlerin ve diğer hayati dokuların düzgün oluşumuna ve büyümesine yardımcı olur. Ayrıca şeftalideki lif hamilelerde sağlıklı bir sindirim sistemini korurken, demir ve potasyum da hamile kadınlar için gerekli besinlerdir.
