Bilecik’in yakın komşusu olan Kütahya’da lezzetine bayılacağınız onlarca yöresel alternatif var. İşte bunlardan en önemli olanlar….
Kütahya; tarihi, kültürü ve doğası kadar mutfağıyla da Anadolu’nun gizli kalmış lezzet hazinelerinden biridir. Osmanlı mutfağının izlerini taşıyan, Selçuklu geleneğinden miras kalan zengin yemek kültürüyle Kütahya, hem göze hem damağa hitap eder. Yüzlerce yıllık geleneksel tariflerin günümüze taşındığı bu şehirde, çiniciliğin ince işçiliği kadar mutfağın da derinliği hissedilir. İşte Kütahya’ya yolu düşenlerin mutlaka tatması gereken yöresel lezzetleri ve Kütahya’da ne yenir sorusunun kapsamlı cevabı…
1. Cimcik (El Açması Mantı): Kütahya’nın El Emeği Göz Nuru
Kütahya mutfağının en özel yemeklerinden biri olan cimcik, Anadolu’nun birçok yerinde mantı olarak bilinse de, bu şehirde farklı bir teknik ve tarifle hazırlanır. Hamur küçük parçalar halinde cimciklenerek (parmak uçlarıyla koparılarak) hazırlanır. Kaynar suda haşlandıktan sonra üzerine bol sarımsaklı yoğurt ve kızgın tereyağında salçalı sos gezdirilir. Bazı evlerde içine kıyma da konur. Cimcik, ev yapımı olmasıyla da ayrı bir yere sahiptir.
2. Haşhaşlı Gözleme: Lezzet ve Enerji Deposu
Kütahya’nın pek çok köyünde sabah kahvaltılarının vazgeçilmezi olan haşhaşlı gözleme, haşhaş ezmesi, sıvı yağ ve şeker karışımıyla hazırlanır. Yufkanın arasına sürülen bu karışım rulo yapılır ve sonra sacda pişirilir. Hem tatlı hem doyurucu olan bu gözleme, haşhaşın Anadolu mutfağındaki güçlü yerini gözler önüne serer.
3. Sini Mantısı: Bayramların ve Özel Günlerin Yemeği
Normal mantının büyük boy hali gibi düşünebileceğiniz sini mantısı, fırında pişirilir ve dilimlenerek servis edilir. Tepsiye dizilen kıymalı hamur bohçaları üzerine salçalı veya domatesli sos dökülerek pişirilir. Üzerine yoğurt gezdirilerek sunulur. Özellikle bayram sofralarında baş köşede yerini alır.
4. Ilıbada Sarması (Ebegümeci Sarması): Doğadan Sofraya
Kütahya mutfağı, doğanın sunduklarını en iyi şekilde değerlendiren yörelerden biridir. İlkbaharda toplanan ılıbada (labada) yaprakları, pirinçli ya da kıymalı harçla sarılarak tencerede pişirilir. Hafif ekşimsi tadı ve kokusu ile ılık ya da soğuk olarak servis edilen ılıbada sarması, özellikle Ege ve İç Anadolu’nun buluştuğu bu bölgede oldukça meşhurdur.
5. Kütahya Güveci: Taş Fırından Sofraya
Kütahya’nın meşhur güveci, toprak güveç kaplarda, taş fırınlarda ağır ateşte saatlerce pişirilir. Dana veya kuzu eti, patlıcan, domates, biber, soğan ve sarımsak gibi malzemelerle hazırlanır. Kütahya çini geleneği kadar eski olan bu yemek, özellikle düğünlerde, bayramlarda ve özel misafirler için yapılır. Uzun sürede pişmesi, malzemelerin birbirine karışarak eşsiz bir aroma oluşturmasını sağlar.
6. Tutmaç Çorbası: Anadolu’nun Lezzetli Mirası
Selçuklulardan bu yana mutfaklarda yer bulan tutmaç çorbası, Kütahya’da oldukça sık yapılan geleneksel bir çorbadır. Erişte, yeşil mercimek ve nohut gibi malzemelerle yapılan çorba, yoğurt ve nane ile harmanlanır. Özellikle kış günlerinde iç ısıtan ve doyurucu özelliğiyle bilinir.
7. Şibit Tatlısı: Şerbetli Tatlıların En Lezzetlisi
Hamurun ince açılarak sacda pişirilmesinden sonra, rulo yapılarak dilimlenmesiyle hazırlanan bu tatlı, üzerine sıcak şerbet dökülerek sunulur. Görüntüsü baklavayı andıran şibit, lezzet olarak daha hafif ve çıtırdır. Bayramlarda ve misafirliklerde ikram edilen bu tatlı, Kütahya halkının en sevdiği geleneksel tatlılardan biridir.
8. Göveçte Tas Kebabı: Etin En Lezzetli Hali
Taş fırında, güveç kabında pişen tas kebabı, Kütahya sofralarının vazgeçilmez ana yemeklerindendir. Et, patates, domates ve baharatlarla harmanlanarak kapalı güveçte pişirilir. Lezzeti, yavaş yavaş pişmesiyle katlanır. Özellikle köy düğünlerinde ve özel davet sofralarında yapılır.
9. Tarhana: Kütahya’nın İmzası
Kütahya tarhanası, sadece çorba malzemesi değil aynı zamanda kültürel bir mirastır. Biberli, domatesli, yoğurtlu karışım kurutularak uzun süre saklanır. Soğuk kış günlerinde pişirilen tarhana çorbası, yoğurt ve baharatın nefis uyumunu yansıtır. Bazı evlerde tarhana hamuruna nane, sarımsak veya kekik de katılır.
10. Çene Çarpan Çorbası: Hem Adıyla Hem Tadıyla Meşhur
Kütahya’nın ilginç isimli yemeklerinden biri olan çene çarpan çorbası, yoğurt, un ve yumurta ile hazırlanır. İçine küçük hamur parçaları ve nohut eklenir. Nane ve pul biberle servis edilir. Yoğun kıvamı, hem doyurucu hem şifalı bir çorba haline getirir.
Yemeklerin Yanında: Kütahya’ya Özgü Tatlılar ve İçecekler
Zerdeli Pilav: Şekerli safranlı pilav, özel gün sofralarında yer alır. Görseli kadar tadı da farklıdır.
Düğün Helvası: Un ve tereyağı ile yapılan, özellikle düğünlerde dağıtılan bu helva, Anadolu’nun helva geleneğini temsil eder.
Çam Fıstıklı Tatlılar ve Pekmezli Kurabiyeler: Kütahya’da yapılan bazı köy tatlılarında doğal pekmez ve ceviz sıkça kullanılır.
Kütahya’da Nerede Ne Yenir?
Tarihi Simav Lokantaları: Simav’da taş fırın güveçleri ile meşhurdur.
Kütahya Merkez Esnaf Lokantaları: Özellikle cimcik, sini mantısı ve tas kebabı için merkezdeki küçük lokantalar doğru adrestir.
Gediz ve Tavşanlı İlçeleri: Haşhaşlı ve tarhanalı ürünlerde ön plana çıkar.
Pazar Yerleri ve Köy Ürünleri Satış Noktaları: El yapımı tarhana, pekmez ve şibit tatlısı almak için en uygun yerlerdir.
Kütahya Mutfağı, Anadolu’nun Saklı Sofrası
Kütahya mutfağı; doğallığı, emeği ve köklü kültürüyle sadece karın doyurmaz, geçmişle bugünü aynı sofrada buluşturur. Her yemeğin ardında bir gelenek, her lezzetin içinde bir hikâye saklıdır. Kütahya’ya gelenler sadece çinilerini ya da kalelerini değil, aynı zamanda o muhteşem yemek kültürünü de keşfetmelidir. Çünkü bu şehirde yemek, bir sanattır.
