YTTK’nun uygulanması ile ilgili olarak yayınlanan 6103 sayılı kanun, YTTK’da değişiklik yapan 6335 ve 6353 sayılı kanunların getirdiği hükümler dikkate alındığında YTTK’nun tam anlamıyla uygulamaya girmesinin belli bir zaman dilimine yayıldığını görmekteyiz. Bu acıdan YTTK’nun ilgili maddelerinin uygulanması için belirlenen tarihlerin ve konuların kısaca açıklamasını yapmak ve şirket yöneticilerini, ortaklarını bilgilendirmek yarar sağlayacaktır.
1- 01.Temmuz.2012 Tarihi:
YTTK’nu bu tarihte yürürlüğe girmiş olduğundan,01.07.2012 tarihinden sonraki ticari işlemlere ve ticari şirketlerine aksine özel bir düzenleme bulunmadığı takdirde yeni TTK’nu hükümleri uygulanacaktır.
Diğer yandan 6335 sayılı kanunun 45.maddesine göre 31.12.2012 tarihine kadar yayımlanacak tüzük ve yönetmelikler devreye girinceye kadar,6335 sayılı kanunun 42. maddesine göre eski TTK’nun yeni kanunla çelişmeyen tüzük ve yönetmelikleri uygulamada olacaktır. Ancak bu süre içinde yayınlanacak yeni tüzük ve yönetmeliklerin güncel takip edilip uygulamaya konulmasına dikkat edilmelidir.
Bu arada yeni TTK’nu ile 01.07.2012 tarihinden itibaren uygulamaya girmiş bulunan önemli konuları da şöyle özetleyebiliriz;
1.1.Tek kişilik Anonim Şirket veya Limited Şirket kurulabilecektir. Mevcut şirketlerden ortak sayısını azaltmak isteyenlerde bunu gerçekleştirebilecek ve isterlerse tek kişilik şirket haline dönebileceklerdir.
1.2. Yeni TTK’nun 344 ve 585.maddeleri hükümlerine göre kuruluşta taahhüt edilen nakit sermayelerinin % 25’inin tescilden önce, geriye kalan nakdi sermaye taahhüdünün 24 ay içinde ödenmesi zorunluluktur. Bu zorunluluk yeni TTK’nun 459 maddesine göre nakdi sermaye artışları içinde geçerlidir.
1.3. Yeni TTK’nun 6335 sayılı kanunla değişen 358.maddesine göre şirket ortakları sermaye taahhütlerinden doğan vadesi geçmiş borçlarını ödemeden, şirketin serbest yedek akçeleri ile beraber karları geçmiş yıl zararlarını karşılar düzeye gelmeden, şirkete borçlanmaları mümkün değildir. Ortaklar cari hesabıyla şirketten para çekme için bu şartta uymak zorunluluktur.
Aksi takdirde kanunun 562.maddesine göre, pay sahiplerine(ortaklara) borç verenler 300 günden az olmamak kaydıyla adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
Şirket ortakları şirketten yukarıdaki şartların var olması koşulu ile geçmiş yıllar karlarının dağıtımı, mevcut yılın karına karşılık kar dağıtım avansı, mal ve hizmet satışlarına istinaden, ücret olarak ancak para çekebilirler.
2 – 15.Temmuz.2012 Tarihi:
Çok ortaklı olan şirketlerin yeni TTK’nu yürürlüğe girdikte sonra tek ortaklı şirkete dönüşmelerinden sonra yapılacak işlemler kanunun 338.554.574.maddelerinde belirtilmiştir. Buna göre ortak sayısı bire düşerse veya ortaklarca teke düşürülürse, bu işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren yedi gün içinde yönetim kuruluna veya şirket müdürüne durum yazıyla bildirilir. Bildirim sonrası yedi gün içinde bu durumun tescil ve ilanı gerekir. Tek pay sahibinin, adı, yerleşim yeri, vatandaşlığı da tescil ve ilan ettirilir.
3 – 01.Ekim.2012 Tarihi:
Yeni TTK’nun uygulanmasıyla ilgili olarak 01.Ekim.2012 tarihine kadar yapılması gerekenler;
3.1. Yönetim Kurulu Üyelerine ilişkin işlemler:
Anonim Şirketinin yönetim kurlu üyeliğine bir tüzel kişiliğin temsilcisi olarak seçilmiş olan gerçek kişinin,01.Ekim.2012 tarihine kadar istifa etmesi yerine tüzel kişinin kendisinin ya da başkasının yönetim kurulu üyesi olarak seçilmesi gerekir.
3.2. Şirket Müdürlerine ilişkin işlemler:
Yeni TTK’nun Limited Şirket müdürleriyle ilgili 623.maddesinde;”şirketin yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir” denilmektedir. En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir.
Ayrıca yeni TTK’nun 624.maddesine göre “şirketin birden fazla müdürünün bulunması durumunda bunlardan bir tanesi ortak olup olmamasına bakmasızın, genel kurul tarafından müdürler kurulu başkanı olarak atanır”.Birden fazla müdürle temsil edilen limited şirketlerde 01.Ekim.2012 tarihine kadar mutlaka bir kişinin genel kurulca müdürler kurulu başkanı olarak seçilmesi gerekir.
Dolayısıyla 6103 sayılı kanunun 25.maddesine göre;”tüm ortakların hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idare ve temsil ettiği limited şirketlerde de 01.Ekim.2012 tarihine kadar yeni TTK’nun gereğini yerine getirilmesi zorunludur”.
3.3. Sözleşmelerden birleşik faizin çıkarılması:
Yeni TTK’nun 8/2. maddesinde;”üç aydan aşağı olmamak üzere, faizin anaparaya eklenerek birlikte tekrar faiz yürütülmesi şartı, yalnız cari hesaplarda her iki taraf bakımından da ticari iş niteliğinde olan ödünç sözleşmelerinde geçerlidir”.Bu fıkrada tacir olmayanlara uygulanmaz hükmü bulunmaktadır.
Bu nedenle her iki tarafı tacir olmayan sözleşmelerden anaparaya faiz eklenerek tekrar faiz hesaplamayı öngören sözleşmelerin, 01.Ekim.2012 tarihine kadar değiştirilmesi gerekmektedir.(6103 sayılı kanun 9.madde).
4- 31.Aralık.2012 Tarihi:
4.1. Tutulacak Ticari Defterler ve Tasdik Zamanları:
Yeni TTK’da tutulacak ticari defterler ve tasdik zamanları kanunun 64.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre ticari defterler;
Muhasebeyle ilgi olan defterler:1-Yevmiye Defteri 2- Defteri kebir 3-Envanter Defteri
Muhasebeyle ilgisi olmayan defterler:1-Pay Defteri 2-Yönetim Kurulu Karar Defteri 3-Genel Kurul Defteri
Yeni kurulan şirketlerde kuruluşta yukarıdaki defterleri tasdik ettirmek gerekmektedir.
2013 yılı için kullanılacak defterlerin 31.12.2012 tarihine kadar açılış tasdiklerinin notere yaptırılması gerekmektedir. Aksi takdirde 4.000 TL idari para cezası uygulanacaktır.
4.2. KOBİ ölçütlerinin belirlenmesi:
Yeni TTK’nun 1522.maddesine göre ilgili kurumların önerileri dikkate alınarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yönetmelikle küçük ve orta büyüklükteki şirketleri tanımlayan ölçütler belirlenir.
Başta münferid ve konsolu da finansal tabloların düzenlenmesi zorunluluğuna ilişkin hükümler olmak üzere yeni TTK’nun uygulanmasında dikkate alınacak KOBİ ölçütlerinin 31.Aralık.2012 tarihine kadar yönetmelikle yayınlanması gerekmektedir.
4.3. Bağımsız Denetime Tabi olacak şirketlerin belirlenmesi:
6335 sayılı kanunun 397 maddesine eklenen 4 numaralı fıkra ile yeni TTK’nun 398.maddesine göre bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin Bakanlar Kurulunca belirlenmesi esası getirilmiştir. Kısaca hangi şirketlerin bağımsız denetime tabi olacakları Bakanlar Kurulunca 31.12.2012 tarihine kadar belirlenecektir.
5- 01.Ocak.2013 Tarihi:
5.1.Ticari Defterlerin TTK’na uygun tutulması
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda defterlerin uluslararası muhasebe standartlarına göre tutulması gerektiğine ilişkin hüküm 6335 sayılı kanun ile kaldırılmıştır. Dolayısıyla 01.01.2013 den itibaren tutulacak ticari defterler eskiden olduğu gibi vergi usul kanunu hükümlerine göre tutulacaktır. Dönem sonunda mali tablolar Türkiye Finansal Raporlama Sistemine göre dönüştürülerek raporlanacaktır. Defterler VUK hükümlerine göre tutulsa da saklanmaları ve istenildiğinde ibraz edilmeleri yeni TTK’nun 65-87.maddeleri arasında düzenlenmiş hükümlere göre yapılacaktır.
Yeni TTK’nun envanter çıkarmaya ilişkin düzenlemelerine göre 31.12.2012 envanteri yapılacak ve 01.01.2013 açılış envanteri buna göre gerçeğe uygun kaydedilmiş olacaktır.
6 – 14.Şubat.2013 Tarihi:
6.1. Şirketlerin Eski Türlerine dönmelerine ilişkin sağlanan olanaklar:
Bu konuda yapılan düzenlemeler beklentilerin çok uzağında olmuştur. Genel beklenti gelir vergisi mükellefiyetine dönüşte vergisiz, tasfiyesiz kolaylıkla tercihle geçiş kolaylığı getirileceği şeklindeydi. Ancak yapılan düzenlemeyle faaliyette bulunmayan veya vergi dairesince mükellef kaydı silinmiş oda kaydı devam eden şirketlerin tasfiyesini kolaylaştırmakla sınırlı uygulamaya gidilmektedir.Bu konuda özellikle gelir vergisi mükellefiyetine dönmek isteyen sermaye şirketleri ortaklarının talebi tasfiye dışında mümkün görülmemektedir..
6.2. Bağlı şirketin hakim şirketin paylarına sahip olması:
Oy haklarının kullanımını sınırlayan hükümler 14.02.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
7 – 31.Mart.2013 Tarihi:
7.1.Denetçinin veya denetim firmasının secimi:
Bakanlar kurulu 31.12.2012 tarihine kadar denetime tabi olan şirketleri belirleyecektir. Denetim kapsamına giren şirketlerin genel kurulda 31.03.2013 tarihine kadar denetçilerini seçmiş ve tescil ve ilanını yaptırmış olmaları gerekecektir. Aksi takdirde denetçi secimi şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince atanacaktır.
7.2. Mevcut denetçilerin görev sürelerinin dolması:
Mevcut denetçilerin denetim yetkisi 31.03.2013 tarihinde sona erecektir. Bakanlar Kurulunca denetlenecek şirketler içinde yer almayan şirketler için 31.03.2013 tarihinden sonra denetçi ve denetim kurulları söz konusu kalmayacaktır. Bu şirketlerin 31.12.2012 tarihli bilançoları eski denetçiler tarafından onaylanacaktır.
7.3. Defter kapanış tasdiki:
Yeni TTK’nunda 6335 sayılı kanunla yapılan değişiklikle kapanış tasdiki takip eden yılın 6.ayı sonundan mart ayının sonuna alınmıştır. Bununla denetçiye resmi defterlerin sunulması sağlanmış ve bu konudaki sıkıntı ortadan kaldırılmıştır. Kapanış tasdiki yaptırılacak defterler yevmiye defteri ile sınırlandırılmıştır.
8 – 01.Temmuz.2013 Tarihi:
8.1. Esas sözleşmelerin uyumlu hale getirilmesi:
Anonim Şirketler ve Limited Şirketler ana sözleşmelerini 01.07.2013 tarihine kadar yeni TTK’na uygun hale getirmek zorundadır. Bakanlık bu süreyi bir yıla kadar bir defaya mahsus olmak üzere uzatabilir. Yeni düzenlemeyle şirketlere yeni TTK’na uymada geniş bir süre tanınmıştır. Arzu eden şirketler bu tarihi beklemeden ana sözleşmelerini YTTK ile uyumlu hale getirebileceklerdir.
8.2. İnternet Sitesinin oluşturulması:
Yeni TTK’nu ile internet sitesi oluşturma zorunluluğu sadece bakanlar kurulunca denetime tabi olduğu belirtilen şirketler için uygulanacaktır. İnternet sitesinde bulunması gereken bilgiler yönetmelikle belirlenecektir. Ancak ilk etapta kanunda yer alan birçok husus kapsamdan çıkarılarak iş çevresinin tereddütleri ortadan kaldırılmıştır.
9 – 31.Aralık.2013 Tarihi:
9.1. Finansal tabloların çıkarılması:
Yeni TTK’na göre Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzenlenmesi gereken finansal tablolar 31.12.2013 tarihi itibariyle hazırlanacaktır. Finansal tabloların karşılaştırılmasının yapılabilmesi için 31.12.2012 tarihli mali tablolarının da TFRS göre yeniden düzenlenmesi gerekecektir.
Yukarıda kısaca açıklamaya çalıştığımız yeni TTK’na uyum için yapılacakların tarihsel sınırlaması mutlaka şirketlerimizde meslek mensuplarımızca ve özelliklede SMMM ve yönetim kurullarınca takip edilmektedir. Yoğun mevzuat değişiklikleri ile ticari hayatta kolaylıklar getirmeyi planlayan her türlü çabaya destek vermek her zaman olduğu gibi yine meslek mensuplarına ilave büyük yükler getirmektedir.
Saygılarımla,
Münür Şahin – YMMM – 0.533.263.40 62