Düzenlenen program kapsamında, Biosun Pamukova Katık Atık İşletme, Enerji ve Çevre A.Ş.’nin Genel Müdürü Osman Türkmen, atık maddelerin bertaraf edilerek enerji olarak geri kazandırılması konusunda bir konuşma yaptı. Türkiye’nin ilk ve tek gazlaştırma teknolojisi ile çalışan aliminyum geri dönüşüm tesisini kuran Türkmen, evsel atıklar, et unu, kemik unu, balık yağı gibi maddelerden biyoyakıt projelerini oluşturarak aynı zamanda tavuk, hindi gibi hayvan atıklarından da organik gübre ile ısı üretimini gerçekleştirdi.
Türkmen,Biosun ve Bilecik Belediyesi ortaklığı ile yapılacak olan Katı Atık bertaraf etme projesi çalışmalarının 2015 yılı sonuna doğru faaliyete geçmesini planladıklarını belirtti. Pamukova’da yapılan hataların Bilecik’te yapılmayacağını ifade eden Türkmen aynı zamanda kullandıkları malzemelerde de Türkleşmeye gittiklerini dile getirerek“ Bizim kullandığımız makineler ilk başta %100 Alman teknolojisiydi. Şimdi, biz onları Türkleştiriyoruz, şu anda %38’e geldik. Umudumuz Bilecik-Söke-Ödemiş’te %80’in üzerine çıkmak” dedi.
Yapılacak tesisle, Bilecik’e yaklaşık olarak saatte 2,5 megawattlık elektrik üretmeyi planladıklarını belirten Türkmen, bunun yaklaşık 800-850 evin 1 günlük ihtiyacı olduğunu ifade etti. Türkmen, katı atık ayrıştırma konusunda diğer Avrupa ülkelerine nazaran Pamukova’da çok büyük bir başarı elde ettiklerini de sözlerine ekledi.
Türkmen yaptığı konuşmada, dünyanın ilk ve tek entegre katı atık tesisini konu alarak tesis hakkında bilgiler verdi. Türkmen yaptığı konuşmada şu ifadelerde bulundu:
“ Bu tesis, evsel atıkları yerinde kaynağında ayrıştırmayla toplayıp, bundan elektrik üreten, ve kalan çamurundan da organomineral gübre üreten dünyanın ilk ve tek entegre tesisidir. 4 tane fabrika planlanmıştır. Birincisi Biosun Pamukova, ikincisi Biosun Bilecik, üçüncüsü Biosun Söke ve dördüncüsü de Biosun Ödemiş. Geçen hafta içinde Biosun Bilecik’in hafriyat çalışmalarına başladık. Bu tesisle birlikte Bilecik’in ve ilçelerinin atıkları toplanacak ve burada aynı mantıkla önce enerji üretiminde ve daha sonra da organomineral gübre üretiminde kullanılacak. Yani dünyanın ikinci tesisi de Bilecik’te kurulacak.
“ Pamukova’nın düzenli depolaması yok ama Bilecik’in olacak”
Türkiye’de katı atık yönetimi Ulusal Atık Yönetim Programı çerçevesinde, belediye birliklerinin oluşması, 2023 yılına kadar katı atık karakterizasyonunun yapılması ve aksiyon planının hazırlanması öngörülmüştür. Çalışmalar halen devam etmektedir. Türkiye’de 75 milyon kişi yaşadığını varsayarsak, her yıl 32 milyon ton atık üretiyoruz. Bu 32 milyon ton atık sadece evsel atık yani sebze, meyve mutfaklarımızdan çıkan atıklar, ambalaj atıkları da dahil olmak üzere. Ambalajını yırtıp kullandığınız her madde bir atık durumuna dönüşüyor. Türkiye’de AB standartlarında 52 adet düzenli depolama alanı öngörülüyor. Biosun Pamukova’nın düzenli depolaması yok ama Biosun Bilecik’in düzenli depolaması olacak. Fakat ne yaparsak yapalım, toplam olarak Türkiye’deki katı atık depolama tesislerinde depolayabileceğimiz atık 400 milyon ton. Yani hapsini yapsak bile, 10 yıl içerisinde burnumuza kadar atık dolu olacağız.
“ Ucuz hammaddeyle ucuz elektrik sağlayabiliyoruz”
Bizim yapmaya çalıştığımız şey tavuk yemeği gibi etinden, suyundan her şeyinden faydalanabileceğiniz bir şey. Bedava bir atık. Üstüne üstlük başa bela, yani geri dönüştürmezseniz bir gün karşınıza çıkıyor. Yani işin özeti, bu iş böyle gitmez. Bir şeyler yapmamız lazım, ve bu atıkları hammadde olarak kullanmamız lazım. Halının altına süpürmekle, dağa tepeye atmakla kurtulamıyorsunuz. Sonuç olarak bizim ayrıştırma ve biogaz tesisimiz ile gübre üretim tesisimiz var. En ucuz hammaddeyle elektriği en kolay üretebileceğiniz sistemler.
“ Pamukova’nın yapımı bitti sıra Bilecik’te”
Biraz önce arz ettiğim gibi Biosun Pamukova projemizin içerisinde Pamukova Belediyesi’yle 29 yıllığına imtiyaz sözleşmesi imzaladık. 29 yıllığına bu tesisin işletmesini biz aldık. 29 yıl sonra çalışır vaziyette Pamukova belediyesine teslim edeceğiz. Pamukova’nın yapımı tamamlandı, Bilecik Söke ve Ödemiş sırada.
“ Sizin attığınız tencereyi alıp yeniden ekonomiye kazandırıyoruz”
Biz sadece evsel atıkları değil, hayvan dışkılarını, sıvı atıkları, mezbaha atıkları ve kan, organik nitelikli arıtma çamuru gibi pek çok atığı da alıp işliyoruz. Bunları toplamak için bir araç filomuz var. Çöp alanlarından sızan suları da alıp dönüştürüyoruz. Pamukova’daki tesisimizde toplam 4 tane fabrikamız var. Ayrıştırma fabrikası, elektrik üretim santralı, kopos fabrikası ve gübre üretim fabrikası. Organik atıklar geldiğinde ayrıştırma fabrikasında insan marifetiyle ayrıştırıyoruz. Bu atık alanı yönetimi sistemlerini tamamen biz geliştirdik. Bu teknoloji %100 bizim. Çünkü bu konuda referans alabileceğimiz bir yer yok. Artık ambalajlarda kullanılan köpükleri bile ayrıştırıyoruz. Bunlar başa bela. Doğada 480 yılda yok oluyor. Kola kutuları gibi ambalaj atıklarını ayrıştırıyoruz, tasnif ettikten sonra sıkıştırarak balyalıyoruz, balyalandıktan sonra barkodlanıyor ve Çevre Bakanlığı sisteminden ekonomiye tekrar giriş yapıyor. Yani sizin attığınız bir tencereyi biz alıyoruz, temizliyoruz ve yeniden ekonomiye kazandırıyoruz.
“ Doğalgazı bizim kadar hovardaca kullanan başka bir ülke yok”
Pelterel sistemler dediğimiz ısı basınç canlı su pompalama sistemlerimiz var. Neden atıklar sorusunun cevabını arayalım. Dünyada iki tür atık kaynağı var; birincisi priler dediğimiz birincil yani 24 saat emre amade olan kaynaklar bunlar herkesin bildiği gibi kömür. Kömürler termik santralde kullanılarak ısı elektrik ve buhara dönüştürülüyor. Doğalgaz var başımızın belası dünyanın hiçbir ülkesinde olmadığı kadar hovardaca aldığımız yılda milyonlarca doları başkasının cebine koyduğumuz bir tembel yakıtı. Üstüne üstlük bunun sadece %0.8’ini üretebiliyoruz. %68 doğalgaza bağlıyız. Biz size çok kötü bir miras bıraktık bu mirası düzeltmeye çalışacaksınız. Termik santrallerde işleniyor ısı elektrik ve buhar elde ediliyor. Su var, hidroelektrik santrallerde elektriğe dönüştürülüyor. Biyokütle var yani çöp var. Bunlar da biyokütle elektrik santrallerinde üretiyoruz, ısı elektrik, buhar ev bizim kattığımız gübre yapılıyor. Jeotermal var, ısı pompaları var ikisi de aynı. Bunlar da ısı, elektrik ve buhar üretiyor. Bir de ikinci yani 24 saat emre amade olamayan kaynaklarımız var. Güneş, rüzgar, dalga, gelgit gibi bir bölümü bizim ülkemizde de bulunmayan kaynaklar var. Güneş enerji santrali, rüzgar enerji santrali gibi kaynaklarla ürünlere dönüştürülüyor.
“ Yapılan tesis, cesaret edildiği için yapılmış dünyadaki ilk ve tek”
Biz ülke olarak atık bertarafında en dipteyiz. Bu tesis bir konsept olarak ortaya çıkarılıp, cesaret edildiği için yapılmış dünyadaki ilk ve tek tesis. Bilecik’te dâhil olmak üzere inşallah 4 ve 30’a çıkacak. Büyük metropollerde maalesef hala gömme yöntemi kullanılıyor. 52 tane düzenli depolama alanı planlanıyor. Belediyelerin sayıları artırılmadan önce Türkiye’de 3 bin 216 tane belediye vardı. Büyükşehir belediyeleri dahil. Bunların sadece 16 tanesinde düzenli depolama alanı vardı. Geri kalanlarının hepsi vahşi depolama alanıydı. Şimdi belediyeler birlikleri oluşturularak bunun sadece ve sadece %30’unun düzenli depolama alanına kavuşması öngörülüyor. Hala çocuklarımıza çok kötü bıraktığımız bir miras var. %70’i vahşi depolama alanlarında oraya buraya atılarak sağlığımızı tehdit eder halde duruyor. İstanbul’da Avrupa yakasında 8 bin 500 ton, Anadolu yakasında günde 7 bin ton çöp çıkıyor. 15 bin 500 ton çöp çıkıyor. Bilecik’in günde 150 ton çöp kapasitesi var. Bilecik’in bir yolda ürettiği çöpü İstanbul 3 günde üretiyor. Bir bertaraf yöntemi yok maalesef, hala gömülüyor.
Üzerine para vererek çöp attırıyoruz
Mutlaka yerinde ayrıştırma yapmanız lazım. Yerinde ayrıştırma yapmadığınız zaman atığı bir tane küçük kalem pil 1 ton çöpü toksik hale getiriyor. 5 milyon ton tehlikeli atık üretiyoruz sadece 150 tonunu bertaraf edecek tesis var. Bunlar çok yüksek meblağlarla yurt dışındaki bertaraf tesislerine üzerine para verilerek gönderiliyor. Bir ilaç atığının tonunu 3 bin 400 ton para veriyorsunuz götürüyorsunuz Almanya’daki tesiste bertaraf ettiriyorsunuz.
