Bilecik’in Osmaneli ilçesinde iklim şartlarının da elverişli olması dolayısıyla çok sayıda aile ”zeytin” üretiminden ekmeğini kazanıyor.
Neredeyse 50 yıl önce diktikleri ağaçlardan zeytin toplayan çiftçilerin çocukları ve torunları, bu ağaçlardan edindikleri ürünlerle geçimlerini sağlıyor.
Üretimin yoğun olduğu Osmaneli ilçesinde yaklaşık 11 bin 500 dekarlık alanda yetiştirilen zeytinlerin büyük kısmı Marmarabirlik’e satılıyor, geri kalanı ise evlerde zeytinyağı yapılmak için işleniyor.
Osmaneli üreticisi zeytinlerin satışı için de daha çok Marmarabirlik’i tercih ediyor. Çoğunlukla makine ve tarakla hasadı yapılan zeytinin zedelenmesini ve toprakla temasını ağaç altlarına ”yaygı” sererek önlemeye çalışılıyor.
İlçe sakinlerinden 51 yaşındaki Özay Oral, 35 yıl önce dedesi ve babası ile diktiği zeytin fidanlarından bugün 12 yaşındaki oğlu Mert ile birlikte hasat yapıyor.
Bugüne kadar 500 zeytin fidanı diken Oral, kendisiyle birlikte büyüyen zeytin ağaçlarından ürün toplamanın mutluluğunu ve duygusunu yaşıyor.
Zeytin hasadının sabır ve emek gerektirdiğini bildiren 35 yıllık zeytin yetiştiricisi Oral, ağaçların yıllık bakımlarını yaptıklarını ve doğal hayvan gübresi kullandıklarını söyledi.
Hava şartlarında bu yıl bir anormallik yaşadıklarının altını çizen Oral, ”Aşırı kurak gidiyor. Aşırı kuraklığında yansımaları oldu. Verimde düşüklük var. Bu yıl maksimum 50 ton zeytin çıkar. Buda yıldan yıla kurak geçmesinden kaynaklanıyor. Seyrek yapan zeytinler iri.
Onlarda ince kaldı, yağlık bazında. 35 yıl önce diktiğim zeytin fidanlarından şimdi hasadını yapıyorum. Emek verdik, çocuk gibi elimizde büyüttük. Her türlü bakımını yaptığımız ağaçlardan meyvesini görmek mutluluk veriyor. Belki 500 zeytin fidanı dikmişimdir. Bugün bu seviyeye geldi. Babam ve dedemle de diktiğimiz fidanlar var. 40-45 senedir zeytin ağaçlarından verim almaktayız. Ağacına göre 15-20 kilo veriyor. Yağışlı geçtiği senelerde daha fazla ürünün kalitesi artıyor. Kurak geçtiği yıllarda da verim düşüklüğü yaşıyoruz.” diye konuştu.
Hasadın ardından zeytinleri evlerinin altında bulunan tezgahlara götürdüklerini anlatan Oral, ”Boylama makinesinde yağlık, 1. sınıf, 2. sınıf, 3. sınıf ve 4. sınıf ile elek üstü olarak ayırıyoruz. Marmarabirlik boylarına göre fiyat belirliyor. 25 ila 60 lira arasında değişiyor. Bunun kendi ihtiyacımız olan yağlık ve softalığı da çıkarmış oluyoruz.” açıklamasında bulundu.
Oral’ın eşi Müjgan Oral da 30 yıldır zeytin üretimi yaptığını anlatarak, ”Uzun taraklarımız, kısa taraklarımız var. Kısa taraklarla erkekler ağaca çıkıp yapıyorlar, uzun taraklarla da bayanlarda erişemediğimiz yerlere saç tarağı gibi tarıyoruz. Kızımızın saçını tarar gibi nazikçe tarıyoruz. Ağaçların dallarının zarar görmemesi gerekir.” dedi.
Osmaneli Üretim ve Pazarlama Kooperatifi Kurucular Kurulu Başkanı Ünver, yağış azlığı nedeniyle rekoltenin geçmiş yıllara göre yüzde 40 eksildiğini, kalitede herhangi bir sıkıntı yaşamadıklarını bildirdi.
Verim için gereken iklim şartları, sıcaklık ve yağış durumunun uygunluğunun önemine değinen Ünver, ”Osmaneli’nin bu bölgesinde zeytin bol. Bu sene biraz hava şartlarından dolayı verim düşük. Daha önce Marmara Birliğe 500-600 ton zeytin veriliyordu. Bu sezon 120 ton gibi tonaj bekleniyor. Bayağı bir düşüş var. Ama bunun nedeni de hava şartları. Osmaneli zeytini, zeytin piyasasına renk katıyor. Çünkü zeytinlerimizin kalitesi hava şartlarından ve toprağından dolayı kaliteli. 3 kilodan 1 kilo yağ çıkar. Bu da zeytinimizin çok iyi olduğunu gösteriyor. Bir bahçede 15 kişi çalıştığını varsayarsak, yaklaşık zeytin hasadında günlük 400 kişi çalışıyor. Hasadı Şubat ayına kadar devam ediyor.” görüşlerini aktardı.
– ”Üretimde temel problem hava durumunun değişkenlik göstermesidir”
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Değirmenci, Osmaneli bölgesinde zeytin üretiminde son yıllarda rekolte bazında kademeli bir düşüş gözlemlendiğini kaydetti.
Üretimdeki temel problemin bölge genelinde hava durumunun son yıllarda değişkenlik gösterdiğini belirten Değirmenci, şu bilgelere yer verdi:
”Havadaki ani sıcaklık değişimlerine bağlı olarak farklı hastalıklar ortaya çıkmakta ve çoğu zaman zeytin hasadının yapılmasını olanaksız hale getirmektedir. Zeytin üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanmasına bir başka engel gübre ve ilaç fiyatlarındaki artış. Gübre, üretimin sürdürülebilir olması için bir zorunluluktur. Araştırma konularımızdan birisi zeytinde verimliliğin arttırılmasına yöneliktir.
Aşırı gübre kullanımının azaltılması, aynı zamanda önceden toprağa verilen ve üretim sırasında uygulanan gübrenin bitki tarafından en yüksek verimle alınmasını sağlayan ürün formülasyonları ile ilgili çalışmalar son aşamadadır. Geliştirilmekte olan ürün özellikle hava koşullarından kaynaklı stres faktörlerine karşılık bitkinin direncini arttırmaya yönelik olarak da formüle edilmekte. Konuyla ilgili çalışmalar son aşamada, mart ayından itibaren saha denemelerine başlamayı planlanmaktayız.”
Hasadı süren zeytinde 11 bin 500 dekarı Osmaneli ilçesinde olan merkez ve ilçeler olmak üzere 17 bin dekar alanda 2 bin 990 ton rekolte elde edileceği öngörülüyor.
